Nhiệt độ màu là gì?
Nhiệt độ màu là một đơn vị đo lường tính chất của ánh sáng, mô tả màu sắc và “nhiệt độ” màu của ánh sáng. Nó được đo bằng độ Kelvin (K) và cho biết mức độ nóng hoặc lạnh của ánh sáng, thể hiện mức độ màu đỏ hoặc xanh lá cây trong ánh sáng. Nhiệt độ màu càng cao thì ánh sáng càng có xu hướng màu xanh lá cây và màu trắng, trong khi nhiệt độ màu thấp hơn thì ánh sáng có xu hướng màu đỏ và vàng.
Ví dụ, ánh sáng của mặt trời vào buổi sáng sớm có nhiệt độ màu khoảng 2000K đến 3000K, tạo ra ánh sáng ấm áp, màu đỏ và vàng. Trong khi đó, ánh sáng của mặt trời vào buổi trưa có nhiệt độ màu khoảng 5500K đến 6500K, tạo ra ánh sáng màu trắng và xanh lá cây. Ánh sáng đèn LED thường có nhiệt độ màu khoảng từ 2700K đến 6500K, tùy thuộc vào loại đèn và mục đích sử dụng của nó.
Bảng nhiệt độ màu có những loại nào?
Bảng nhiệt độ màu là một bảng biểu thị các giá trị nhiệt độ màu của ánh sáng từ các nguồn khác nhau, chẳng hạn như đèn chiếu sáng. Dưới đây là các loại đèn chiếu sáng thông dụng và nhiệt độ màu tương ứng của chúng:
- Ánh sáng ấm: từ 2000K đến 3000K
- Ánh sáng trung tính: từ 3500K đến 4500K
- Ánh sáng trắng: từ 5000K đến 6500K
- Ánh sáng trắng ngày: từ 6500K trở lên
Tùy thuộc vào mục đích sử dụng, người dùng có thể lựa chọn đèn chiếu sáng với nhiệt độ màu phù hợp để tạo ra môi trường ánh sáng thích hợp và hiệu quả. Ví dụ, đèn chiếu sáng văn phòng thường sử dụng ánh sáng trung tính hoặc trắng, trong khi các khu vực nghỉ ngơi, giải trí có thể sử dụng ánh sáng ấm hơn để tạo cảm giác thoải mái và ấm áp.
Tác dụng của nhiệt độ màu đối với tinh thần và thị lực người
Giúp tăng sự tập trung và tốc độ phản ứng
Ánh sáng có nhiệt độ màu cao (màu trắng và xanh lá cây) có thể kích thích hệ thần kinh của con người, giúp tăng sự tập trung và tốc độ phản ứng. Điều này được giải thích bởi sự tác động của ánh sáng lên sự tiết ra của hormon melatonin trong cơ thể. Hormon melatonin có chức năng điều chỉnh chu kỳ giấc ngủ và thức dậy, và nó được sản xuất nhiều hơn vào buổi tối và ban đêm khi ánh sáng yếu.
Khi con người tiếp xúc với ánh sáng có nhiệt độ màu cao vào buổi sáng hoặc ban ngày, sự tiết ra của melatonin sẽ giảm và cơ thể sẽ sản xuất nhiều hormone cortisol hơn. Hormone cortisol giúp tăng sự tập trung và tốc độ phản ứng của con người. Nó cũng có tác dụng hỗ trợ hệ miễn dịch và duy trì năng lượng cho cơ thể.
Ngoài ra, ánh sáng có nhiệt độ màu cao cũng có khả năng tạo ra sự tương phản và độ sáng cao hơn, giúp mắt dễ dàng nhận diện và phân biệt các chi tiết nhỏ trong tầm nhìn. Điều này cũng đóng góp vào việc tăng sự tập trung và tốc độ phản ứng của con người.
Tuy nhiên, ánh sáng có nhiệt độ màu cao cũng có thể gây căng thẳng cho mắt nếu sử dụng trong thời gian dài và không có sự nghỉ ngơi đúng cách. Do đó, khi sử dụng ánh sáng có nhiệt độ màu cao, cần đảm bảo thời gian nghỉ ngơi đủ và không sử dụng quá nhiều ánh sáng trong một khoảng thời gian dài.
Giúp giảm Stress, tạo cảm giác thư giãn
Ngược lại, khi con người tiếp xúc với ánh sáng có nhiệt độ màu thấp, cơ thể sẽ giảm sản xuất hormone cortisol và tăng sản xuất hormone melatonin, hormone giúp giảm stress và tạo cảm giác thư giãn. Từ đó, tạo ra cảm giác an toàn, ấm áp và thoải mái.
Ngoài ra, ánh sáng có nhiệt độ màu thấp cũng có khả năng giảm căng thẳng cho mắt, đặc biệt là khi sử dụng trong điều kiện ánh sáng yếu hoặc khi muốn giảm ánh sáng vào buổi tối trước khi đi ngủ. Điều này giúp tạo ra một môi trường thư giãn và giảm stress trong cuộc sống hàng ngày.
Tuy nhiên, sử dụng ánh sáng có nhiệt độ màu thấp quá nhiều cũng có thể làm giảm sự tập trung và tăng sự mệt mỏi, do đó cần cân nhắc sử dụng ánh sáng phù hợp với từng tình huống và mục đích sử dụng.
Ánh sáng xanh quá nhiều gây căng thẳng và suy giảm thị lực
Ánh sáng xanh thường được phát ra từ các thiết bị điện tử như màn hình máy tính, tivi hoặc màn hình điện thoại. Ánh sáng xanh có nhiệt độ màu cao trên 6500K. Ở nhiệt độ màu này nếu tiếp xúc trong thời gian dài sẽ gây ra căng thẳng và suy giảm thị lực. Đây là một trong những nguyên nhân gây. ra cận thị.
Tuy nhiên, tác động của nhiệt độ màu lên tinh thần cũng phụ thuộc vào từng cá nhân và hoàn cảnh sử dụng ánh sáng. Ví dụ, một người có thể cảm thấy khó chịu và căng thẳng với ánh sáng trắng sáng trong phòng làm việc, trong khi người khác có thể cảm thấy sảng khoái và năng động với loại ánh sáng này.
Do đó, khi lựa chọn đèn chiếu sáng hoặc thiết kế ánh sáng cho không gian sống hoặc làm việc, cần phải cân nhắc đến nhiệt độ màu của ánh sáng để tạo ra môi trường ánh sáng phù hợp và tốt cho tâm trạng và sức khỏe của mọi người sử dụng.
Nhiệt độ màu ứng dụng trong đèn bàn như thế nào?
Khi sản xuất đèn bàn các nhà sản xuất đã ứng dụng dải nhiệt độ màu trong khoảng từ 3000- 6500K. Với dải nhiệt độ màu này là dải ánh sáng phù hợp để chúng ta làm việc thoải mái.
Với các đèn học hoặc làm việc văn phòng:
thường đèn bàn sẽ có nhiệt độ màu cao từ 5000- 6500K (Ánh sáng trắng lạnh) giúp làm việc tập trung hơn. Những đèn này chủ yếu sử dụng vào ban ngày.
Với đèn học để trẻ em học tập buổi tối, làm bài tập về nhà:
thì nhiệt độ màu thấp hơn. Thường những đèn này sử dụng mức nhiệt độ màu 4000- 5000K. Với mức ánh sáng này, trẻ vừa đủ tập trung nhưng cũng không bị kích thích và căng thẳng quá mức. Hiện nay, rất nhiều nhà sản xuất đèn học sinh chỉ sản xuất đèn với nhiệt độ màu 4000K.
Với những loại đèn đọc sách trước khi đi ngủ, hoặc các đèn sử dụng làm việc buổi tối:
Trong điều kiện thiếu sáng thường được dùng với nhiệt độ màu dưới 3000K. Ánh sáng này ấm áp và dễ chịu, khiến chúng ta thư giãn, dễ đi vào giấc ngủ.
Các loại đèn chiếu sáng trong gia đình:
Thường sử dụng nhiệt độ màu mức này để tạo không gian ấm cúng. Một bữa ăn tối lãng mạn sẽ phù hợp với ánh đèn vàng, ấm áp hơn là ánh sáng trắng lạnh.
Ngày nay, với công nghệ hiện đại cho phép chúng ta sử dụng các loại đèn và bóng đèn thông minh. Những loại đèn này có thể thay đổi nhiệt độ màu tuỳ theo từng trường hợp sử dụng. Đây là một bước tiến đáng kể giúp cuộc sống trở nên tiện nghi hơn.
Nên chọn đèn bàn ánh sáng trắng hay ánh sáng vàng
Từ những thông tin bên trên, có thể khẳng định rằng ánh sáng trắng hay vàng không liên quan đến việc tốt cho mắt hay không? Nhưng tuỳ vào từng tình huống sử dụng ánh sáng sẽ cho chúng ta câu trả lời chính xác nhất.
Tiêu chuẩn nhiệt độ màu trong chiếu sáng
Màu sắc là một trong những yếu tố đánh giá chất lượng ánh sáng. Trong TCVN 7114-1: 2008 nói về màu sắc như sau:
Chất lượng màu sắc của bóng đèn được thể hiện qua hai đặc trưng sau:
– Màu ánh sáng của bóng đèn
– Khả năng thể hiện màu có ảnh hưởng đến sự hiện màu của các vật và con người được chiếu sáng bởi bóng đèn. Hai thuộc tính này phải được xem xét riêng biệt.
4.6.1. Màu ánh sáng “Màu ánh sáng” của bóng đèn là màu nhìn thấy của màu bên ngoài (độ hội tụ màu của đèn) của ánh sáng phát ra. Có thể được biểu thị qua nhiệt độ màu tương quan.
Các đèn được phân thành 3 nhóm phù hợp với nhiệt độ màu tương quan của chúng (Tcp)
Màu ánh sáng
Trắng ấm
Trắng trung tính
Trắng lạnh
Nhiệt độ màu
Dưới 3300K
Từ 3300K đến 5300K
Trên 5300K
Sự lựa chọn màu ánh sáng là vấn đề tâm lý, thẩm mỹ và quan niệm về ánh sáng trắng tự nhiên. Sự lựa chọn còn phụ thuộc vào độ rọi, màu sắc trong phòng, các đồ dùng nội thất và khí hậu mỗi vùng. Vùng khí hậu nóng nực màu ánh sáng lạnh thường được ưu tiên, và ở vùng khí hậu lạnh thì ánh sáng ấm hay được chọn.
Trích mục 4.6- Màu sắc – Tiêu chuẩn TCVN 7114-1: 2008 – Chiếu sáng nơi làm việc
Tuy nhiên, trong một số lĩnh vực đặc biệt, cần có nhiệt độ màu phù hợp để đáp ứng nhu cầu chiếu sáng, ví dụ như:
- Khu vực phòng mổ y tế, các khu vực kiểm tra màu sắc, ngoại quan sản phẩm cần nhiệt độ màu cao tối thiểu 6500K
- Các khu vực chế tác, làm đẹp, mỹ thuật sáng tác hoặc thiết kế cần nhiệt độ màu tối thiểu 4000K
Tóm tắt nội dung
- Nhiệt độ màu ở các phòng y tế, cơ sở chế tác đá quý, mỹ thuật v.v.. nhiệt độ màu tối thiểu phải từ 4000K
- Ở các cơ sở kiểm tra màu công nghiệp, nhiệt độ màu tối thiểu yêu cầu phải đạt trên 6500K
- Tóm tắt lại nội dung
- Nhiệt độ màu là đại lượng thể hiện màu sắc của ánh sáng, đo bằng Kelvins.
- Nhiệt độ màu càng cao, ánh sáng càng trắng- lạnh, nhiệt độ màu càng thấp ánh sáng càng ấm nóng
- Nhiệt độ màu có tác dụng lớn đối với tâm lý và cảm xúc con người.
- Nhiệt độ màu- tương đương ánh sáng trắng cao khiến chúng ta tập trung hơn, tỉnh táo hơn đồng thơi cũng gây căng thẳng hơn nếu tiếp xúc lâu. Hạn chế tiếp xúc với nhiệt độ màu ở trên 6500K trong thời gian dài (đây là dải ánh sáng xanh thường có phát ra từ màn hình điện thoại, máy tính).
- Nhiệt độ màu thấp- tương đương ánh sáng vàng, ấm giúp giảm stress, dễ chịu và dễ gây buồn ngủ.
- Đèn làm việc ban ngày nên sử dụng nhiệt độ màu cao, ánh sáng trắng. Đèn học cho trẻ làm bài tập buổi tối nên sử dụng nhiệt độ màu trung tính. Đèn đọc sách và các đèn Decor, trang trí nên sử dụng với ánh sáng vàng ấm.